|
Thứ Bảy, 25 tháng 2, 2012
Tìm Người khuyết tật và vẽ tranh ở Việt Nam
Thứ Hai, 9 tháng 1, 2012
CÔNG CHÚA HUYỀN TRÂN
CÔNG CHÚA HUYỀN TRÂN
Ngày xưa, vào đời nhà Trần, vua Trần Nhân Tông sau khi đã truyền ngôi cho con là Trần Anh Tông, lên tu ở núi Yên Tử, mến cảnh núi sông thường hay đi du ngoạn các nơi, vào đến đất Chiêm. Trong khi ở Chiêm Thành, vua Chế Mân biết du khách khoác áo cà sa là Thượng Hoàng nước Việt, nên lấy tình bang giao mà tiếp đãi nồng hậu. Không rõ Thượng Hoàng vân du có ý định mở mang bờ cõi cho đất nước về phía nam không, hay vì cảm tình đối với ông vua trẻ tuổi Chiêm Thành mà hứa gả công chúa Huyền Trân cho Chế Mân.
Vua Chiêm cử sứ giả Chế Bố Đài cùng đoàn tùy tùng hơn trăm người mang vàng bạc, châu báu, trầm hương, quý vậy sang Đại Việt dâng lễ cầu hôn. Triều thần nhà Trần không tán thành, chỉ có Văn Túc Đạo Tái chủ trương việc gả.
Vua Chế Mân tiến lễ luôn trong năm năm để xin làm rể nước Nam, rồi dân hai châu Ô, Ly (từ đèo Hải Vân Thừa Thiên đến phía bắc Quảng Trị ngày nay) làm sính lễ cưới côn chúa Huyền Trân về nước.
Huyền Trân làm hoàng hậu nước Chiêm Thành được một năm thì vua Chế Mân mất. Thế tử Chiêm phái sứ giả sang Đại Việt dâng voi trắng và cáo về việc tang. Theo tục lệ nước Chiêm, vua mất thì cung phi phải lên hỏa đàn để tuẫn táng. Vua Trần Anh Tông hay tin vua Chiêm mất, sợ em gái là công chúa Huyền Trân bị hại, bèn sai võ tướng Trần Khắc Chung hướng dẫn phái đoàn sang Chiêm Thành nói thác là điếu tang, và dặn bày mưu kế để đưa công chúa về. Trần Khắc Chung trước kia đã có tình ý với Huyền Trân, song rồi vì việc lớn, cả hai cùng dẹp bỏ tình riêng, ngày nay lại được vua giao phó nhiệm vụ đi cứu công chúa.
Sang đến nơi, Trần Khắc Chung nói với thế tử Chiêm Thành rằng: "Bản triều sở dĩ kết hiếu với Vương quốc vì vua trước là Hoàn Vương, người ở Tượng Lâm, thành Điển Xung, là đất Việt thường: hai bên cõi đất liền nhau thì nên yên phận, để cùng hưởng hạnh phúc thái bình cho nên gả công chúa cho Quốc vương. Gả như thế vì thương dân, chứ không phải mượn danh má phấn để giữ trường thành đâu! Nay hai nước đã kết hiếu thì nên tập lấy phong tục tốt. Quốc vương đây mất, nếu đem công chúa tuẫn táng thì việc tu trai không người chủ trương. Chi bằng theo lệ tục bản quốc, trước hãy ra bãi bể để chiêu hồn ở trên trời, đón linh hồn cùng về rồi mới hỏa đàn sau".
Lúc bấy giờ các cung nữ của Huyền Trân biết rằng công chúa sẽ bị hỏa táng, nhưng không biết làm thế nào, thấy sứ Trần Khắc Chung tới mới hát lên một câu ngụ ý cho sứ Nam biết mà lo liệu cứu côn chúa khỏi bị lên thang hỏa đàn:
Đàn kêu tích tịch tình tang,
Ai đem công chúa lên thang mà ngồi.
Người Chiêm Thành nghe theo lời giải bày của Trần Khắc Chung, để công chúa Huyền Trân xuống thuyền ra giữa bể làm lễ Chiêu Hồn cho Chế Mân. Trần Khắc Chung đã bố trí sẵn sàng, cỡi một chiếc thuyền nhẹ chực sẵn trên bể, đợi thuyền chở công chúa ra xa, lập tức xông tới cướp công chúa qua thuyền mình, dong buồm ra khơi nhắm thẳng về phương bắc. Huyền Trân công chúa gặp lại người tình cũ đến cứu mạng về, hoa xưa ong cũ ai ngờ còn có ngày tái ngộ, đôi trai tài gái sắc kéo dài cuộc tình duyên trên mặt biển, hơn một năm mới về đến kinh.
Về sau, các văn nhân thi sĩ cảm hứng về quãng đời lịch sử của công chúa Huyền Trân, đã mượn điệu hát, lời thơ mà làm nên nhiều bài còn truyền tụng đến ngày nay.
Như khúc "Nước non ngàn dặm" theo điệu Nam Bình, mà có kẻ cho rằng chính công chúa đã soạn ra trong lúc đi đường sang Chiêm quốc:
Nước non ngàn dặm ra đi...
Mối tình chi!
Mượn màu son phấn
Đền nợ Ô, Ly.
Xót thay vì,
Đương độ xuân thì.
Số lao đao hay là nợ duyên gì?
Má hồng da tuyết,
Cũng như liều hoa tàn trăng khuyết,
Vàng lộn theo chì.
Khúc ly ca, sao còn mường tượng nghe gì.
Thấy chim lồng nhạn bay đi.
Tình lai láng,
Hướng dương hoa quì.
Dặn một lời Mân Quân:
Như chuyện mà như nguyện
Đặng vài phân,
Vì lợi cho dân,
Tình đem lại mà cân,
Đắng cay muôn phần.
Một nhà thơ khác vịnh Huyền Trân công chúa:
Đổi chác khôn ngoan khéo nực cười.
Vốn đà không mất lại thêm lời.
Hai châu Ô, Lý vuông nghìn dặm,
Một gái Huyền Trân của mấy mươi?
Lòng đỏ khen ai lo việc nước,
Môi son phải giống mãi trên đời?
Châu đi rồi lại châu về đó,
Ngơ ngẩn trông nhau mấy đứa Hời!
Trong dân gian, người ta than tiếc cho công chúa Huyền Trân:
Tiếc thay cây quế giữa rừng,
Để cho thằng Mọi thằng Mường nó leo.
Tiếc thay hột gạo trắng ngần,
Đã vo nước đục lại vần lửa rơm.
Thẹn với non sông lỗi với chàng
Hai châu Ô, Lý một Huyền Trân
Đường sang Chiêm Quốc bởi chuông núi
Nghẹn khúc từ ly biệt cố nhân...
Ngày xưa có nàng Huyền Trân Công Chúa
Giữa lúc xuân thì đang độ thắm tươi mặn mà
Đành lòng ra đi ôm một mối tình ban đầu
Ô, Lý hai châu duyên nợ phấn son vi đâu
Thuyền quyên má hồng vì yêu quê hương
Đáp tiếng non sông Xa một mối tình chung
Dù ngàn sơn khê vẫn mơ đến ngày sum vầy
Muôn dặm xa xôi biệt ly người ơi...từ đây
Duyên kia lỗi hẹn thôi biết bao giờ
Tìm lại nhịp đàn yêu thương Kinh kỳ hoàng hôn in bóng
Yêu ai trót nặng lời thề chưa phai
Vẫn một lòng son sắc hoài Dù nổi trôi kiếp hoa rơi
Muôn chim tiễn nàng công chúa lên đường
Vượt ngàn trùng dặm quê hương
Thanh bình khỏi cơn chinh chiến
Giang san cách trở miệt mờ cô liêu
Bóng nàng nhòa theo bóng chiều
Mà lòng con mang niềm yêu
(Trích trong CD Hoàng Oanh 5 chủ đề "HÒN VỌNG PHU" do Hoàng Oanh Productions)
Giữa lúc xuân thì đang độ thắm tươi mặn mà
Đành lòng ra đi ôm một mối tình ban đầu
Ô, Lý hai châu duyên nợ phấn son vi đâu
Thuyền quyên má hồng vì yêu quê hương
Đáp tiếng non sông Xa một mối tình chung
Dù ngàn sơn khê vẫn mơ đến ngày sum vầy
Muôn dặm xa xôi biệt ly người ơi...từ đây
Duyên kia lỗi hẹn thôi biết bao giờ
Tìm lại nhịp đàn yêu thương Kinh kỳ hoàng hôn in bóng
Yêu ai trót nặng lời thề chưa phai
Vẫn một lòng son sắc hoài Dù nổi trôi kiếp hoa rơi
Muôn chim tiễn nàng công chúa lên đường
Vượt ngàn trùng dặm quê hương
Thanh bình khỏi cơn chinh chiến
Giang san cách trở miệt mờ cô liêu
Bóng nàng nhòa theo bóng chiều
Mà lòng con mang niềm yêu
(Trích trong CD Hoàng Oanh 5 chủ đề "HÒN VỌNG PHU" do Hoàng Oanh Productions)
Thứ Bảy, 7 tháng 1, 2012
TRIỂN LÃM MỸ THUẬT BẮC MIỀN TRUNG: Vui vui buồn buồn
Đến hẹn lại lên, triển lãm khu vực 6 tỉnh Bắc Miền Trung từ Thanh Hóa trở vào: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng trị, Thừa Thiên Huế lại diễn ra. Đây là một sự kiện mỹ thuật lớn, hội tụ nhiều anh tài địa phương tham gia.
Cũng như các triển lãm khu vực ở miền Nam hay miền Bắc, triển lãm Bắc Miền Trung vẫn mang bản sắc của một triển lãm phong trào “hội” nhằm thúc đẩy sự phát triển của mỹ thuật địa phương. Từ những triển lãm như thế này cũng xuất hiện nhiều nhân tố mới, hay cá nhân nổi bật.
Sáng 21. 8, lễ khai mạc diễn ra tại bảo tàng tổng hợp Quảng Bình. Năm nay Quảng Bình đăng cai tổ chức. Chủ nhà tổ chức tốt, khách đến thật đông vui, đúng như một ngày hội.
Sáng 21. 8, lễ khai mạc diễn ra tại bảo tàng tổng hợp Quảng Bình. Năm nay Quảng Bình đăng cai tổ chức. Chủ nhà tổ chức tốt, khách đến thật đông vui, đúng như một ngày hội.
Chương trình bắt đầu từ 7 giờ 30 với nhiều tiết mục ca-đàn-hát, đến 8 giờ 30 mới bắt đầu khai mạc. Thủ tục khá dài dòng, kéo dài hơn một tiếng bằng diễn văn của các họa sĩ, quan chức đầu ngành của tỉnh… Tuy nhiên trong lúc khai mạc có một phút đầy cảm động: Họa sĩ Khánh Chương thông báo tin buồn và cả hội trường dành một phút mặc niệm tiễn đưa họa sĩ Vũ Giáng Hương.
Quay trở lại với triển lãm, năm nay với số lượng tranh khá lớn, lại được treo trong Bảo tàng Tổng Hợp mới được xây xong, nên nhìn từ ngoài vào khu vực triển lãm rất hoành tráng. Tuy nhiên do không phải là một bảo tàng chuyên ngành Mỹ Thuật nên số lượng tranh đông đảo tham gia được treo khá lộn xộn, và rối cả mắt. Điều này cũng dễ thông cảm, vì năm nào cũng thế, ở tỉnh nào cũng thế.
Chất lượng các tác phẩm tham gia triển lãm năm nay khá đồng đều và không có khác biệt gì lắm so với năm trước. Điều thực sự làm tôi rất buồn là tranh ai cũng như tranh ai, rất khó phân biệt tác giả. Từ chất liệu thể hiện, ý đồ tác giả, cách thể hiện tác phẩm cứ na ná nhau, và na ná các họa sĩ thế hệ trước đây. Buồn hơn nữa là, hình như do vui quá mà ban tổ chức lẫn nghệ sĩ tỏ ra rất cẩu thả trong việc treo tranh, những tác phẩm điêu khắc thì bỏ lên bục xộc xệch và bụi đống thành lớp… Các tác phẩm tham gia triển lãm mà cứ như là nằm trong kho lưu trữ.
Nhưng có phần hơi vui là quy chế năm nay cho phép các tác giả chưa phải là hội viên hội mỹ thuật tham gia, cho nên có nhiều người trẻ, có những tác phẩm tôi thực sự thú… Năm nay Nhà điêu khắc Phan Đình Tiến (Quảng Bình) nhận giải A với tác phẩm Trái tim của biển; họa sĩ Đặng Mậu Triết (Huế) nhận giải B với tác phẩm Dấu thời gian.
Buổi sáng khai mạc đông vui là vậy nhưng đến chiều thì không khí vắng teo, có lẽ triển lãm chỉ dành riêng cho nghệ sĩ các tỉnh đến xem qua rồi về, và hẹn năm sau ở một tỉnh khác đăng cai. Nghĩ cũng mủi lòng thật chứ, làm nghệ thuật ở tỉnh lẻ, không công chúng, chỉ ta với mình…
Triển lãm sẽ kéo dài 10 ngày, nhưng những ngày sau không biết có còn ai đến xem không nữa.
Triển lãm sẽ kéo dài 10 ngày, nhưng những ngày sau không biết có còn ai đến xem không nữa.
Nhưng thôi được một ngày, năm nào cũng như năm nào, đến hẹn lại lên, niềm vui lại đến, tưng bừng và rộn ràng.
Chúc triển lãm thành công, chúc mừng các nghệ sĩ.
Giải A: Tác phẩm “Trái tim của biển” của Phan Đình Tiến, anh thể hiện với hình ảnh thùng phi rách toạc được may vá, với những cái vòi nhô lên mặt thùng. Có thể anh đang nói đến chuyện dầu khí, và những diễn biến thời sự khá nhạy cảm thời gian vừa qua… Dạo này anh hay sáng tác những tác phẩm của mình bằng chất liệu thùng phi là chính, anh lăn nó đi từ tỉnh này sang tỉnh khác trong các cuộc triển lãm, và năm nào anh cũng nhận giải thưởng của Hội.
Giải B: Dấu thời gian của Đặng Mậu Tiết nhìn từ xa cho đến nhìn gần tôi cứ tưởng là tranh của của họa sĩ Vĩnh Phối, đến lúc đọc lời chú ở góc tranh mới biết tranh Đặng Mậu Triết, anh cũng là họa sĩ chuyên nhận giải thưởng của Hội. Chúc mừng anh!
Họa sĩ Vĩnh Phối chụp ảnh lưu niệm với các tác phẩm trong triển lãm. Ông là người thầy đáng kính của nhiều thế hệ thầy giáo, thế hệ họa sĩ. (Tiếc quá tôi không chụp được tác phẩm của thầy cho các bạn xem được).
Rạch hỏng tranh 30 triệu USD
DENVER (AP) – Các nhà điều tra đang cố tìm hiểu vì sao một người phụ nữ đã phá hoại một bức tranh lớn theo trường phái biểu hiện tại bảo tàng Clyfford Still.
Người phụ nữ này đã rạch, cào bức tranh, rồi cởi quần chà lên bức tranh.
Thiệt hại mà người này gây ra ước tính 10.000USD (để phục hồi).
Carmen Tisch, 36 tuổi, sẽ phải đối diện với tội hình sự vì tấn công bức tranh này hôm 29. 12. 2011 vừa qua.
Carmen Tisch, 36 tuổi, bị kết tội đã phá hủy một bức tranh trị giá từ 30 đến 40 triệu USD tại bảo tàng Clyfford Still. Việc phục hồi bức tranh ước lượng tốn 10.000 USD.
Còn bức tranh, có tên 1957-J-No. 2, được định giá hơn 30 triệu USD. Đó là một bức tranh lớn với những bệt trắng, đen, và cam đậm, cùng một vệt màu vàng, được Still vẽ vào khoảng giữa đời.
Bảo tàng một mực khẳng định thiết bị an ninh tại đây đảm bảo và họ thường xuyên kiểm tra để bảo vệ bộ sưu tập cũng như khách tham quan được tốt.
Người phát ngôn của bảo tàng, Regan Petersen, trong một phát biểu đã cho biết các nhân viên bảo vệ “đã hành động nhanh nhẹn và đúng đắn; cảnh sát được gọi tới ngay tức thì, và kẻ tấn công đã bị giải đi.”
Để được giữ những tranh và tượng của Still, thành phố Denver của bang Colorado đã phải vượt qua một cuộc cạnh tranh khốc liệt, với lời hứa là có đủ an toàn để bảo vệ tác phẩm.
Still mất năm 1980, trước khi mất đã trăn trối rằng di sản của ông phải được trao cho thành phố nào trên nước Mỹ sẵn lòng xây một bảo tàng vĩnh viễn cho riêng ông. Ông là một trong những họa sĩ biểu hiện trừu tượng đầu tiên sau thế chiến II.
Bảo tàng này đã quyên góp được 32 triệu USD của các nhà hảo tâm để xây cơ sở và vận hành. Riêng thành phố Denver cũng góp khoảng 99 triệu USD để mua bốn tác phẩm của Still trong một cuộc đấu giá.
Tisch – người phá hủy tranh – hiện đang phải chịu tiền phạt 20.000 USD. Được biết người này không có luật sư và không thấy có danh sách điện thoại người thân.
Tại bảo tàng, trên bức tường cạnh chỗ vẫn treo bức tranh của Still, nay là dòng triết lý của Still về mỹ thuật: “Tôi không bao giờ muốn màu là màu, kết cấu là kết cấu, hình ảnh trở thành hình ảnh. Tôi muốn tất cả trộn vào thành một linh hồn sống.”
Một số tác phẩm của Still:
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)